Historia domu dziecka w Kaliszu

Historia naszego domu sięga 1899r.

W monografii Kalisza część pierwsza są wzmianki o powstaniu dzisiejszego Domu Dziecka. Autor monografii Józef Raciborski pisze tak:

„W roku 1825 założone zostało w Kaliszu Pierwsze Towarzystwo Dobroczynności, które po kilku latach istnienia zawiesiło swoją działalność z powodu braku funduszy. Do ponownego istnienia zostało powołane w 1879r. Celem jego było niesienie pomocy Biednym mieszkańcom miasta oraz czynna akcja dążąca do usunięcia żebractwa.

Z inicjatywy ówczesnego prezesa Kaliskiego Towarzystwa Dobroczynności doktora medycyny Feliksa Dreckiego zakupiono plac przy ulicy Skarszewskiej dawniej Chmielnik o przestrzeni 1144 sążni. Według planu inżyniera Stachlewskiego postawiono budynek w roku 1899, który kosztował 13 tys. 400 rubli. W tym czasie zarząd Towarzystwa Dobroczynności chcąc powiększyć swe fundusze , a zarazem dać możność Kaliszanom wzięcia udziału w biesiadzie umysłowej zaprosił Henryka Sienkiewicza posiadającego już wówczas sławę wielkiego pisarza , do naszego miasta. Henryk Sienkiewicz przebywał w Kaliszu kilka dni, powtórzył on tutaj swoje odczyty odzwierciedlające wrażenia z podróży po Ameryce. Dochód
z tych pięknych odczytów o kraju i ludziach w nowym świecie przyniósł poważny zasiłek finansowy dla powstającego budynku Kaliskiego Towarzystwa Dobroczynności.”

Tyle materiałów o powstaniu Domu Dziecka znajduje się w monografii o Kaliszu pod redakcją Józefa Raciborskiego.

Przed I wojną światową dom nosił nazwę Przytułku i był prowadzony przez Siostry Miłosierdzia. Przebywało wtedy w domu około 80 dzieci w wieku od 2 do 14 lat chłopcy i dziewczęta. Po czternastym roku życia dzieci były oddawane przeważnie na wieś do gospodarzy. Krótko przed I wojną światową inżynier Czyżewski wykonał pomiary , a starsi wychowankowie usypali wały, które istnieją do dziś.

Przed II wojną światową obecny budynek nosił nazwę Przytułku Opatrzności Boskiej który był zakładem opiekuńczo-wychowawczym do którego przyjmowano sieroty i półsieroty płci obojga do lat czternastu. W roku 1939 było w przytułku 125 dzieci w tym sześćdziesięciu sześciu chłopców i 59 dziewcząt. W 1939r. w czasie nalotów wojsk niemieckich na Kalisz wszystkie dzieci wraz
z opiekunami musiały uciekać do Zborowa koło Kalisza zabrawszy najpotrzebniejsze rzeczy. Dzieci starsze opiekowały się młodszymi. Podczas ucieczki kilkakrotnie musiały chronić się do rowów
i piwnic przed niemieckimi nalotami. Po trzech tygodniach z powrotem wszyscy wrócili do starego domu w Kaliszu na Skarszewską. Dom jednak był zajęty przez wojska niemieckie.

Sprzęty domowe, meble, łóżka były porozrzucane po całym podwórku. Na szczęście wojsko niemieckie szybko opuściło dom. Niemcy jednak powrócili ponownie zabierając z Przytułku sześćdziesięciu najstarszych wychowanków na roboty do Niemiec.

Dom opustoszał, było ponuro, bez śmiechów i dawniejszego gwaru. Kierownikiem został Niemiec Benke. Był on człowiekiem o ponurym spojrzeniu, znęcał się nad dziećmi jak również nad polskim personelem. Umieścił on 60 polskich dzieci  w dwóch pokojach, które były jadalnią, sypialnią
i świetlicą, a dziesięcioro dzieci niemieckich zajmowało resztę domu. Z każdym dniem przybywało coraz więcej niemieckich dzieci. Niemiec Benke wypędził w grudniu wszystkie polskie dzieci wraz
z personelem do domu starców bez ubrań i butów.

W 1945r. z grupy stu dwudziestu dzieci pozostało dwadzieścia, reszta została wywieziona do Niemiec.

Po zakończeniu II wojny światowej dzieci powróciły do domu na Skarszewską, który był nadal prowadzony przez Siostry Zakonne i przyjął nazwę Miejski Dom Dziecka.

W 1950r. Miejski Dom Dziecka zostaje przekazany Ministerstwu Oświaty, którego kierownikiem od 21 października 1950r. zostaje Władysław Mendyka. Po nim krótko obowiązki kierownika pełnili Jerzy Sakowski, Wanda Fiedorow i Lechosław Piotrowski.

W 1952r. Dom Dziecka dysponował 50-cioma miejscami : 10-cioma dla dziewcząt i 40-stoma dla chłopców. W ciągu dwóch i pół roku istnienia Domu zmieniło się siedmiu kierowników, nie mówiąc już
o wychowawcach czy też pozostałym personelu. Taki układ doprowadził do całkowitego rozprężenia
i chaosu organizacyjnego.

Od 1953r. do 1961r. obowiązki kierownika Domu Dziecka przejął Mateusz Kosicki. Dużo wysiłku włożył on w zaprowadzenie porządku i ogólnego ładu oraz prawidłowej organizacji. Od 1961r. funkcję kierownika Domu Dziecka sprawował Rajmund Jankowski i pełnił ją do roku 1971. W styczniu 1972r. stanowisko kierownika placówki przejął Ryszard Adamiec i pełnił powyższą funkcję do roku 1977, czyli do momentu podjęcia decyzji przez władze oświatowe o rozwiązaniu Państwowego Domu Dziecka.

Kilkudziesięcioletnia działalność Państwowego Domu Dziecka została zawieszona z dniem 31 sierpnia 1977r., a budynek przekazano do remontu. Wychowawcy i pracownicy obsługi zostali skierowani na zastępstwa. Wychowanków przejęły domy dziecka w Książenicach i Liskowie.
W grudniu 1977r. przekształcono Dom Dziecka w Kaliszu w Państwowe Pogotowie Opiekuńcze, które od dnia 1 stycznia 1978r. rozpoczęło swoją działalność, zajmując budynek wspólnie z Przedszkolem nr 23.

Dyrektorem Pogotowia Opiekuńczego został Jan Górski. Placówka ta funkcjonowała do 1982roku, po czym została przeniesiona do Pleszewa, a w budynku przy Skarszewskiej ponownie powołano Dom Dziecka. Dyrektorem placówki został Zdzisław Gołębiak, który w 1986r. odszedł na emeryturę,
a dyrektorem na okres jednego roku został Zbigniew Kaniewski.

Od 1 listopada 1987r. funkcję dyrektora Domu Dziecka pełniła Barbara Mielczarek.W roku 1991 budynek oddano do generalnego remontu, a dzieci umieszczono
w budynku zastępczym przy ulicy Szopena 5 w Kaliszu. 28 grudnia 1995r. decyzją Kuratora Oświaty połączono dwie placówki: Dom Małych Dzieci, który znajdował się przy ul. Podmiejskiej 25 oraz Dom Dziecka funkcjonujący w budynku zastępczym przy ul. Szopena. Placówki te rozpoczęły swoją działalność w obecnym budynku przy ul. Skarszewskiej 3 pod wspólną nazwą Dom Dziecka.

31 sierpnia 1996r. dyrektor Barbara Mielczarek odeszła na emeryturę, a obowiązki dyrektora objęła Dorota Rondalska.

Po połączeniu dwóch placówek Dom Dziecka przeznaczony
był dla 50-ciu wychowanków:

• w tym 26 miejsc dla dzieci od 0 do 3-go roku życia
• 24 miejsca dla dzieci starszych.

W naszej placówce funkcjonowało 5 grup wychowawczych. Dzieci starsze powyżej 3-go roku życia zajmowały pierwsze piętro mając do dyspozycji pokoje trzy-cztero osobowe z łazienkami, świetlicę, pralnię, stołówkę i salę gimnastyczną.

Dzieci od urodzenia do 3-go roku życia zajmowały piętro drugie , pokoje trzy-cztero osobowe, dwie bawialnie, kuchnię i jadalnię.

Od stycznia 2007 roku obowiązki dyrektora Domu Dziecka w Kaliszu pełni Pani Jolanta Nowińska, która od ponad 20 lat pracuje w naszej placówce jako psycholog.

Obecnie w placówce przebywa 40 wychowanków. Trzydzieści dzieci mieszka w budynku głównym przy ul. Skarszewskiej, a dziesięcioro w mieszkaniu przy ul. Prostej- filii placówki, która powstała
w październiku 2011r.

Poniżej zdjęcia archiwalne: